Zamanda Yolculuk Mümkün Mü?
Bilimin her zaman en ilgi çekici konularından biri zamanda yolculuk yapma fikridir. Bunun üzerine birçok film yapılmıştır ve araştırmalar da. Bu konumuzda "Zamanda yolculuk yapmak mümkün mü?" ya da "Zamanda zamanda yolculuk yapmanın önündeki engeller nedir?" ya da "Zamanda yolculuk bir gün mümkün olacak mı?" sorularına yanıt verdik.
Aslında bakarsanız hepimiz şuan zamanda yolculuk yapıyoruz. Dünyamız kendisinin ekseni etrafında bir tur attığında bir gün ileri gidiyoruz veya Güneşin ekseni etrafında bir tur attığında bir yıl ileri gidiyoruz. Asıl olay zamanda herkesin ilerlediğinden daha hızlı ilerleyebilmenin mümkün olup olmadığı ya da geçmişe gitmenin mümkün olup olmadığı. Bunlara cevap vermeden önce zaman kavramına bir göz atalım.
Zaman Nedir?
Zaman deyince birçok insanın aklına ilk saatlar gelir. Zamanın geçip geçmediğini anlamak için saatleri kullanırız. Saatin olmadığı dönemlerde de insanlar etrafı gözlemleyerek zamanın geçip geçmediğini anlıyordu. Örneğin; Güneşin doğması ya da batması, mevsimin değişmesi, bir insanın yaşlanması vb. olaylarla zamanın geçip geçmediğini anlıyorlardı. Zamanla insanlar Dünya'nın ya da Güneş'in hareketleri sonucu "Yıl, Ay, Hafta, Gün,Saat, Dakika" kavramlarını ortaya çıkardı. Peki ya bunlar olmasaydı? Yani Güneş ve Dünya oldukları yerde kalsaydı, insanlar yaşlanmasaydı, mevsimler değişmeseydi ne mi olurdu? Zamanın geçtiğini anlayamazdık. Böylelikle zaman durmuş olurdu. Bu da demek oluyorki zaman, insanların etrafını gözlemlemeleri ya da ölçmeleri sonucu oluşan bir kavramdır. Zaman kavramını anladıysanız asıl konumuz olan zamanda yolculuk konusuna geri dönebiliriz.
Zamanda İleriye Doğru Yolculuk
Dünyaca ünlü Teorik Fizikçi Albert Einstein'in 1905 yılında ortaya koyduğu İzafiyet(Özel Görelilik) Teorisine göre ışık hızı her koşulda sabittir. Örneğin; ailecek tatile iki farklı araba ile gideceğiz. Arabalardan birini babamız, diğerini annemiz sürsün. Biz annemizin sürdüğü arabaya binelim. Babamızın sürdüğü araba saatte 90 km hız ile gitsin ve annemizin sürdüğü araba ise 80 km hız ile gitsin. Biz babamızın sürdüğü arabaya bakarsak sadece 10 km hız ile gittiğini algılarız. Yani gözlemlediğimiz şeyin hızı bizim hızımıza bağlıdır. Fakat ışık hızında aynı durum yoktur. Işık hızı gözlemcinin hızına bağlı olarak değişmez. Her zaman saniyede 300.000 km'dir. Eğer ışık hızına yakın bir hızda giderken bir feneri yakarsak onun hızını yine 300.000 km olarak algılarız. Bu durum ışık hızına çok yakın bir hızla seyehat etmeye başlarsak zaman bizim için durmakta olan birine göre çok daha yavaş akmasına sebep olacaktır. Örneğin; ışık hızına çok yakın bir hızda bir roket ile uzayda 2 yıl yolculuk yapar ve dünyaya geri dönersek arkadaşlarımızın ve ya başkalarının 30 yıl yaşlandıklarını görürüz. Hâlbuki bizim için bu yolculuk sadece 2 yıl sürmüştü. Yani zamanda ileri doğru gitmiş olurduk. Zaman yolculuğu izlediğimiz filmlerdeki gibi bir zaman makinesi ile yapılmak zorunda değil.
Einstein'in ayrıca Uzayzaman kavramını da ortaya atmıştır. Bu kavrama göre büyük bir kütle uzayzamanı çok fazla bükeceğinden zaman orada daha yavaş akacaktır. Bu bükmeyi şöyle açıklayayım; süngeri Uzayzaman, bizi ise kütle olarak düşünelim. Bir kanepeye oturduğunuzu düşünün. Kanepeye oturunca kanepenin süngeri aşağı doğru indirecektir ve daha fazla kütle ile oturulursa sünger daha da aşağıya doğru esner ve sünger bükülmüş olur. Yani büyük bir kütle Uzayzamanı bükeceğinden dolayı zaman daha da yavaş akacaktır. Örneğin; Güneşin direkt yanında bir yıl geçirirsek saatimiz dünyadaki saatlerden 67 saniye geride kalır. 67 saniye küçük gibi görülebilir fakat evrende Güneş'ten çok daha büyük kütleler var ve bunların yanında zamanımız Dünya'ya göre çok daha yavaş akacaktır. Interstellar(Yıldızlararası) filmini izlemişseniz bu konuyu çok daha iyi anlayabilirsiniz. Filmden spoiler vermek istemediğimden oradaki olayı kısa bir şekilde anlatayım. Baba bir kara deliğin yanında durduğu için orada geçen zaman birkaç dakika iken Dünya'da bu onlarca yıla denk geliyor.
Zamanda ileriye doğru gitme konusunda 2 teoriyi açıkladık. Bunlardan ilki ışık hızına yakın bir hızda seyehat etmek, ikincisi ise büyük kütleli cismin etrafında bulunmak. Sıra geldi zamanda geriye doğru gitmeye.
Zamanda Geriye Doğru Gitmek
Uzay-zaman yapısının ortadan ikiye katlanmış bir yapı olduğunu düşünün. Bu durumda yapının bir ucundan diğer ucuna bir kısa yol sayesinde geçiş yapabiliriz. Böylelikle zamanda geriye doğru yolculuk yapabiliriz. Bu kısa yola bilim insanları Solucan Deliği diyor. Solucan Deliği hakkında daha detaylı bilgi için buraya tıklayabilirsin. Fakat bu kısa yol şimdilik tamamen bir teoriden ibaret ve varlığı kanıtlanamayan bir şey. Bu yüzden zamanda geriye gitmek, ileriye gitme konusunda bilimin daha sınırlı cevap verebildiği bir konu. Ayrıca geçmişe yolculuk yapıp ilerideki yaşamımızı değiştirebileceğimizden örneğin anne ve babamızın tanışmasını engellersek doğamayacağımızdan zamanda bir kırılma meydana getiririz ve buna Zaman Paradoksu adı verilmekte. Bundan dolayı geçmişe yolculuk hem bilimsel hem de felsefi açıdan günümüzde mümkün olmayan bir konu.