GALAKSİLER VE GALAKSİLERE DAİR HER ŞEY
İnsanın varlığını ispatlayan evren içinde birçok gizemi barındırır bunlardan biri olan galaksiler hakkında dilerseniz detaylı bilgi aktaralım.
Galaksi Nedir?
Galaksi veya yaygın adıyla Gökada tıpkı okyanusun içinde yer alan kara parçası yani adalar gibi galaksiler de uzay içinde yer almaktadır.Galaksiler bilimsel olarak şöyle tanımlanır:kütle çekim kuvvetinin etkisiyle birbiri ile bağlı milyonlarca yıldızın ,toz ve gaz bulutunun karanlık madde (görünmeyen madde) içinde yer aldığı bir sistemdir.Ayrıca yaşamımızın renklerinin birbirinden farklı olduğu gibi galaksiler de hem yapı hem de biçimsel olarak birbirinden büyük farklılıklar göstermektedir.Bundan dolayı evrende milyarlarca galaksi bulunmaktadır.
Galaksiler Nasıl Keşfedildi?
İnsanlar fark etmeyi farkına varmayı severler.Bu yüzden ilk dönemlerden şuana kadar evrende birçok bilinmeyen şeyler gün yüzüne çıkarılmıştır.Galaksilerde Amerikalı astronom Edwin Powell Hubble tarafından keşfedilmiştir. Hubble 'ın keşfi uzay tarihine geçmiştir.Çünkü dünyada yankı uyandırmıştır.Hubble sayesinde uzay çalışmalarının önü açılmıştır.Ayrıca Hubble galaksilerin gün geçtikçe birbirlerinde uzaklaştıklarını bunun sebebinin ise evrenin genişlemesine bağlı olduğu görüşünü ortaya atmıştır.Bizlerde bundan yola çıkarak şu sonuca varabiliriz yani "Big Bang " yaşanmadan önce tüm galaksilerin bir arada bir nokta olduğuna ve Hubble Samanyolu galaksinin dışında evrende başka galaksilerin olduğunu da ileri sürmüştür.
Kaç tane Galaksi vardır?
Evrende tam olarak kaç tane galaksi olduğu bilinmemekle beraber uzay araştırmacıları tarafından bu sayının 300 ila 500 milyar arasında yer aldığı da söylenmektedir.Sizlere yaygın olarak bilinen galaksileri şöyle sıralayabiliriz ; andromeda l./Baby Boom/Cüce Karina /Messier 82(M82/NGC3034)/Pergel Gökadası/Hoog Nesnesi(halka gökadası)/Komet Gökadası/Samanyolu/NGC3370/NGC3628/Başak Yıldız Akımı vb. Bunlar içinde değinmek istediğimiz önemli iki tane galaksimiz bulunmaktadır.
1) Samanyolu Galaksisi
Samanyolu Galaksisi asıl adıyla Bizim adamız Güneş sistemini içinde barındırır.Güneş galaksi içinde dış tarafa 1/4 oranında yakın merkeze ise 3/4 oranında uzak bir konumda yer almaktadır.Güneş sisteminin içinde üzerinde hayat barındıran tek gezegen dünya vardır.Bundan dolayı Samanyolu galaksisi üzerinde birçok çalışma yapılmaktadır.Ayrıca galaksi çeşidi olarak çubuklu spiran galaksi grubunda yer almaktadır.
2)Andromeda Galaksisi
Andromeda Türkçe 'deki karşılığıyla zincire vurulmuş kız anlamına gelmektedir.Andromeda Edwin Powell Hubble tarafından keşfedilen ilk galaksidir.Samanyolu galaksisine komşudur.Sarmal galaksidir.Yaklaşık olarak içinde bir trilyon yıldız barındırır.Kütlece Samanyolu galaksisinin üç katıdır ve Dünya'dan teleskop yardımı olmadan gözle görülebilen en uzak gök cismidir.
Kaç tür Galaksi vardır?
İnsanlar tarafından bilinen dört tür galaksi bulunmaktadır. Bunlar;Düzensiz Galaksi, Çubuklu sarmal Galaksi ,Spiral (sarmal) Galaksi, Eliptik Galaksidir.Fakat galaksi türlerine değinmeden önce gelin sizinle "Halo Bölgesine" ve "Yıldızların Yapısına"değinelim.
Halo Bölgesi
Bazı galaksilerde bulunan Halo bölgesi yani parlak bölge galaksinin dış kenarında bulunan küresel yıldız kümelerinin oluşturduğu bir topluluktur görünür işıkta çok zor farkedilen Halo bölgesi aslında görünmezdir.Düşük yoğunluklu gaz bu bölgede çokça rastlanır.
Yıldızların Yapısı
Yıldızlar birçok farklı dalga boyunca ışık yayarlar ancak bir yıldız emisyonun yoğunlaştığı ışığın dalga boyu sıcaklıkla ilgilidir.Yıldız ne kadar sıcak olursa o kadar mavi renkte olur.Yıldız ne kadar soğuk olursa o kadar kırmızı renkte olur.Bu kavramları anlayabilmişsek dilerseniz Galaksi türlerinin anlatımına başlayalım.
1)Düzensiz Galaksi
Şekilleri düzensizdir.Tüm galaksilere ortak olan elementlerden oluşurlar.Yapılarında nötron yıldızlar ve kara delikler bulunmaktadır.Kendi içinde IO ve IM olarak iki ayrı gruba ayrılır.
2)Çubuklu Spiral Galaksi
Daha önce de söylediğimiz gibi Samanyolu galaksisi bu sınıf içinde yer alır.Spiraler galaksilerle özellik bakımından büyük ayrılıklar göstermezler.Fakat merkezleri boyunca uzanan parlak yıldız çubukları vardır.Şişkin merkezlerinde düşük aktiviteye sahipler bundan dolayı çok sayıda kırmızı ışık bulundurur.
3)Sarmal Galaksi
Andromeda Galaksisi bu tipte bir galaksidir.Spiral galaksiler disk biçimindeki merkezlerinde şişkinlik ve halo bölgesine sahiptir.Galaksinin spiralleri çekirdeğe benzer şekilde daire oluşturur.Bazı durumlarda ise galaksinin kolları diskten çıkıp disk kolları içinde yeni yıldızları barındırır.
4)Eliptik Galaksi
Çekirdek barındırmazlar fakat çekirdekleri olmamasına rağmen merkezleri parlaktır.Bu parlaklık maalesef içten dışa doğru azalmaktadır.Bir kürenin uzanmış halli düşünün işte bu galaksiler de tam bu durumdadır.Kütleleri ise bazı uzay araştırmacıları tarafından merkezde yer almakta olan kara deliklerinin oluşturduğu söylenmektedir. Fakat hepsinin içinde bu galaksiler düşük kütleleri ve düşük aktiviteleri ile ön plandadır.